Różne postacie bezwoli cz. 7

Podobnie też prawie wszyscy studenci leniwi, nagleni bliskością egzaminów, mogą „przesiedzieć fałdów”. Odrazę budzą w nich właśnie wysiłki umiarkowane, ale powtarzające się w ciągu miesięcy i lat całych.

Energia istotna a płodna tak dalece tkwi jedynie w wysiłku umiarkowanym, ale ciągłym, że wszelka praca, zbaczająca od tego typu, może być uważana za pracę, leniwą. Praca ciągła oczywiście każe przypuszczać ciągłość kierownictwa, gdyż energia woli objawia się nie tyle w wysiłkach wielokrotnych, ile raczej w skierowywaniu wszystkich władz umysłu ku jednemu celowi. Istotnie, oto np. bardzo pospolity typ leniucha. Młodzieniec jest żywy, wesoły, energiczny. Rzadko kiedy pozostaje nieczynnym. W ciągu dnia przeczytał jakiś traktat z geologii, artykuł Brunetiere’a o Rasynie, przebiegł oczami kilka dzienników, przejrzał jakieś notatki, naszkicował plan rozprawy, przetłumaczył kilka stron angielszczyzny. Ani przez chwilę nie był bez roboty. Towarzysze podziwiają jego wytrzymałość w pracy i rozmaitość jego zajęć. My jednak musimy napiętnować tego młodzieńca mianem leniucha. Dla psychologa w tej różnorakości prac zawiera się tylko wskazówka, świadcząca o pewnej dość bogatej uwadze samorzutnej, która jeszcze nie stała się uwagą dowolną.